در اصطلاح زبان شناسی، واژه Implant از دو جزء IM به معنای درون و plant به معنای کاشتن و کار گذاشتن است. اما در تعریف عمومی، ایمپلنت دندانی وسیلهای است که از مخاط دهان عبور کرده و در استخوان مربوط در دهان قرار میگیرد. و ایمپلنت دندانی قطعاتی از جنس تیتانیوم است که جایگزینی برای دندان بوده و در فک قرار میگیرد.
ایمپلنت داخل استخوان فک جاسازی شده و به جای ریشه دندان عمل میکند، جنس ایمپلنت از فلز تیتانیوم خالص است که سطح آن برای تغییرات لازم جهت یکی شدن با استخوان قابل انعطاف است.
ایمپلنت دندان
امروزه ایمپلنت به دلیل اینکه همانند یک دندان طبیعی زیبا و کاراست و دوامی برابر با دندان طبیعی دارد به کار میرود.
برای مشخص شدن درمان ایمپلنت، بیمار باید به دندانپزشک مراجعه کند و انجام معاینات رادیوگرافی مربوطه توسط وی ضروری است. قبل از درمان وضعیت سلامت جسمی و روانی بیمار مورد ارزیابی قرار می گیرد و کسانی که بیماری های کنترل نشدهای مانند دیابت و یا فشارخون داشته باشند تا قبل از درمان پایدار برای ایمپلنت مناسب نیستند. و انجام ایمپلنت برای کسانی که زیاد سیگار میکشند نیز با ریسک بالائی همراه است.
زمان ماندگاری ایمپلنت (پیوند) دندانی به طور متوسط ۱۰سال در نظر گرفته شده اما افرادی هستند که بیش از ۲۰ سال ایمپلنت خود را در دهان دارند و از آن بهره میگیرند.
در صورت مناسب بودن کیفیت و میزان استخوانی که ایمپلنت ها در آن قرار میگیرند و مراحل جراحی و اگر پروتز به درستی توسط دندانپزشک مجرب و دوره دیده انجام گیرد و بیمار نیز دستورات بهداشت دهان و مراقبت های دوره ای را رعایت کند ایمپلنت تا آخر عمر دوام میآورد.
به رغم پیشرفتهایی که در درمان با روش ایمپلنت حاصل شده است هنوز محدودیت هایی نیز وجود دارد. متخصصانی که به این آموزش ها دست یافته اند مشاوران خوبی برای شما می باشند. دندانپزشک با بررسی تاریخچه پزشکی و دندانپزشکی بیمار، معاینه، تهیه رادیوگرافی و گرفتن قالب از دندان ها و فک بیمار، ارزیابی لازم را به عمل می آورد و چنانچه منع تجویزی وجود نداشته باشد، طرح درمانی مناسب را به بیمار پیشنهاد می نماید.
انجام ایمپلنت
غالبا جراحی ایمپلنت در ۲ مرحله انجام می گیرد. قسمت اصلی ایمپلنت به صورت استوانه ایی به اندازه تقریبی ریشه دندان می باشد که غالبا از جنس تیتانیوم است، این پایه با روش جراحی داخل استخوان فک کار گذاشته می شود و روی آن با مخاط و لثه پوشانده می گردد. چند ماه زمان لازم است تا استخوان سازی در اطراف پایهها انجام شود و دندانپزشک بتواند مرحله بعدی را انجام دهد، در این مدت با رعایت ملاحظاتی و با کمک دندانپزشک امکان استفاده موقت از دندان مصنوعی وجود دارد.
غالبا ۳ تا ۴ ماه پس از جراحی اولیه، ناحیه عمل قبلی که از لثه پوشیده شده است با روش جراحی باز می شود و پیچ مسدود کننده موقتی روی آن پیچانده می شود. در مرحله بعد، با برداشتن پیچ موقت قسمت دوم ایمپلنت که تاج دندان پایه است روی آن پیچانده می شود و پس از قالب گیری، دندانهای مصنوعی مناسب با طرح ایمپلنت ساخته می شود که می تواند به صورت ثابت و یا متحرک در روی پایه های اصلی ایمپلنت نصب گردد.
کار ایمپلنت در برخی از موارد به صورت تیمی انجام می شود. به این صورت که جراحی ایمپلنت توسط جراح لثه و یا جراح فک و صورت و مراحل پروتزی توسط دندانپزشک و یا متخصص پروتز انجام می شود. البته در مواردی نیز دندانپزشکی که دوره جراحی و پروتز ایمپلنت را گذرانده باشد به تنهائی اقدام به قراردادن ایمپلنتها و پروتز آنها می کند.
به طور معمول جراحی ایمپلنت در مطب و با بی حسی موضعی انجام می شود و همچون دیگر عمل های دندانپزشکی پس از بی حس شدن هیچ دردی ندارد. اما ممکن است پس از عمل ناخوشی و درد وجود داشته باشد که با استفاده از داروهای تجویزی مشکلی وجود نخواهد داشت.
عمل جراحی ایمپلنت عملی بسیار حرفه ای و با مسئولیت بالاست و از قطعات مختلفی تشکیل شده که هر قطعه هزینه بالائی دارد. مراحل پروتزی ایمپلنت نیز بسیار تخصصی و وقت گیر است و مراحل لابراتواری ایمپلنت چندین برابر کارهای معمول هزینه بر می دارد. همچنین هر دندانپزشک فعال در زمینه ایمپلنت برای بهروز نگه داشتن اطلاعاتش نیاز به شرکت در دوره های مختلف داخلی و خارجی دارد که این خود هزینه زیادی را می طلبد.
روشهای جدید در زمینه ایمپلنت امکان کشیدن همزمان دندان و جایگزین کردن ایمپلنت را فراهم آورده است. البته این کار در مواردی که در محل کشیدن دندان عفونت وجود نداشته باشد، امکان پذیر است.
با به کارگیری ایمپلنت از تحلیل استخوان در یک ناحیه بی دندان جلوگیری خواهد شد. مناسب ترین شرایط استفاده از ایمپلنت، وجود استخوان فک به اندازه کافی و کیفیت مناسب است. در شرایط کمبود استخوان در هر دو فک، با استفاده از مواد پیوندی و استخوان ساز و تکنیک های جدید امکان به کارگیری ایمپلنت های دندانی فراهم میشود.
امکان استفاده از ایمپلنت در افرادی که بدنشان توانایی ترمیم و التیام را نداشته باشد (مانند دیابت کنترل نشده) نیست. در صورتی که دیابت فرد تحت کنترل پزشک قرار گیرد درمان موفقیت آمیز میباشد. در افرادی نیز که برای درمان سرطان ها، شیمیدرمانی میشوند پس از پایان درمان های مذکور امکان گذاشتن ایمپلنت وجود دارد.
رعایت بهداشت مطلوب بسیار مهم است بنابر این باید با استفاده از نخ های مخصوص، برسهای مخصوص و مسواک های واتر پیک با دقت اطراف پایه های ایمپلنت تمیز شود، البته این کار نیز توسط متخصصین آموزش داده میشود.
به طور معمول از زمان کاشت ایمپلنت تا کارگزاری تاج دندان به طور متوسط ۹ هفته تا ۶ ماه زمان ترمیم بافتی تشکیل استخوان طول میکشد.
مزایای استفاده از ایمپلنتهای دندانی
سلامتی و زیبایی بیشتر اولین مزیت این کار است. وقتی دندانها از دست میروند استخوان اطراف دندان شروع به تحلیل رفتن میکند و این تحلیل استخوان باعث عقب رفتن فک میشود. ایمپلنتهای دندانی مانع این مسئله شده و شکل طبیعی فک را حفظ خواهد کرد. همچنین از صدمه به دندانهای مجاور نیز جلوگیری کرده و زیبایی یک دندان طبیعی را به دهان بیمار باز میگرداند. در نحوه صحبتکردن بیمار نیز تغییری ایجاد نخواهد شد.
به دلیل اینکه ایمپلنتهای دندانی اتصال محکمی با استخوان فک پیدا میکنند لغزندگی و حرکت دندان مصنوعی وجود نخواهد داشت، بنابراین فرد در آسایش است و ناراحتیهای مربوط به استفاده از دندان مصنوعی از قبیل اتصال ضعیف، تحریک لثه و درد وجود نخواهد داشت.
تمام اشکال متداول جایگزینی دندانها از قبیل پلها یا دندان مصنوعی بهوسیله استفاده از ایمپلنتهای دندانی انجام میپذیرد.
اگر فقط یک دندان طبیعی از دست رفته باشد یک ایمپلنت برای جایگزین نمودن کافی خواهد بود، در فضاهای بزرگتر که تعداد دندان بیشتری از دست رفته، به استفاده از یک ایمپلنت برای هر دندان نیاز نیست، هر چند تعداد دقیق ایمپلنت بستگی به کیفیت و میزان استخوان در ناحیهای که ایمپلنت کار گذاشته میشود، دارد.
عموماً دانسیته (تراکم استخوان) در فک بالا ضعیف تر از فک پایین میباشد و اگر در فک بالا هیچ دندانی وجود نداشته باشد حداقل شش ایمپلنت برای جایگزینی کامل دندانها کافی خواهد بود.
در فک پایین چون جلوی آن استخوان خیلی محکم میباشد نیاز به ایمپلنتهای کمتری نسبت به فک بالا خواهد بود و تعداد چهار ایمپلنت، ده دندان یا بیشتر از آن را در فک پایین حمایت مینماید.
اهمیت سلامت دهانی در مورد کار گذاشتن ایمپلنت دندانی
معالجه لثه، ترمیم پوسیدگی و حذف آبسهها برای موفقیت بادوام در درمان بنیادی مهم هستند. اگر دندان لق و یا خونریزی قابل توجهی در زمان تمیز کردن دندانهایتان دارید، ممکن است مشکلاتی در لثه شما وجود داشته باشد.
یک علت عمده تحلیل رفتن استخوان بیماریهای لثه هستند و معالجه ایمپلنتهای دندانی را با مشکل مواجه میکنند.
وقتی دندانی کشیده شود ممکن است در اطراف بخش باقیمانده ریشه میزان قابل توجهی از استخوان از دست برود. این امر در طی چند ماه اول به سرعت صورت میپذیرد که تحلیل استخوان (Bone resorption) نامیده میشود.
در بین افراد مختلف میزان و مقدار تحلیل استخوان متغیر است ولی مراقبتهای اختصاصی موجب کاهش آن میگردد.
وقتی ایمپلنت کار گذاشته میشود هر روز نیروی فانکشنال استخوان اطراف آن را تحریک نموده موجب محکمتر شدن و قویتر شدن استخوان میگردد.