چه عواملی باعث درد لگنی می شود

درد لگنی به دردی گفته می‌شود که در شکم و پایین‌تر از ناف احساس می‌شود. علت این درد ممکن است طیف گسترده‌ای از عوارض و بیماری‌ها باشد.

عفونت ادراری

عفونت مجاری ادراری (UTI) هنگامی شروع می‌شود که میکروب‌ها به درون مجرای ادراری راه پیدا می‌کنند. عفونت ادراری ممکن است در تمام مسیر این دستگاه ادراری از پیشابراه و مثانه گرفته تا حالب و کلیه‌ها رخ دهد. علایم ممکن است به صورت احساس فشار در بخش پایینی لگن، ادرار کردن دردناک و تمایل مکرر به ادرار کردن باشد.

این عفونت در صورت درمان مناسب معمولا مشکل وخیمی ایجاد نمی‌کند اما اگر به کلیه‌ها منتشر شود، باعث آسیب دائمی آنها می‌شود. نشانه‌های عفونت کلیوی تب، تهوع، استفراغ و درد در یک طرف کمر است.

درد لگنی

آپاندیسیت

آپاندیسیت به معنای التهاب آپاندیس، یک زائده لوله‌‌ای متصل به روده‌بزرگ است. علایم آپاندیسیت، درد حاد در طرف راست بخش پایینی شکم، استفراغ و تب است. اگر دچار این علایم شدید، باید به اورژانس مراجعه کنید زیرا آپاندیس عفونی‌شده باید با جراحی خارج شود، در غیر این صورت پاره و عفونت درون شکم منتشر خواهدشد. این وضعیت ممکن است به عوارض مرگباری منتهی شود.

درد اندام تناسلی

«ولوودینیا» به معنای درداندام تناسلی خارجی زنان است که در اطراف ورودی واژن احساس می‌شود و ممکن است مدام یا عودکننده باشد و به‌صورت درد سوزنده یا گزنده رخ می‌دهد. گاهی نشستن روی زین دوچرخه یا روابط زناشویی این درد را بدتر می‌کند. این درد ناشی از عفونت نیست و هنگامی تشخیص داده می‌شود که سایر علل درد تناسلی رد شده باشد. درمان با دارو یا فیزیوتراپی است.

نشانگانی پرخونی لگنی

وریدهای واریسی معمولا در پاها (در این عکس در بخش بالایی ران) رخ می‌دهند، اما گاهی در لگن به وجود می‌آیند. خون در وریدهای لگنی جمع و باعث تورم و دردناک شدن آنها می‌شود. این عارضه را نشانگان پرخونی لگن می‌گویند. این درد هنگام نشستن یا ایستادن بدتر می‌شود. شیوه‌های جراحی با کمترین برش (غیرتهاجمی) برای درمان نشانگان پرخونی لگنی وجود دارد.

بیماری منتقل‌شونده از راه جنسی

گاهی درد لگنی نشانه هشداردهنده برخی بیماری‌های آمیزشی یا منتقل‌شونده از راه جنسی (STD) است. شایع‌ترین بیماری‌های آمیزشی ایجادکننده درد لگنی کلامیدیا و سوزاک هستند (عکس میکروسکوپی مربوط به باکتری سوزاک است)؛ این دو بیماری اغلب همراه هم بروز می‌کنند و ممکن است بی‌علامت باشند، اما اگر علامتدار باشند، باعث ایجاد درد لگنی، درد هنگام ادرار، خونریزی در فواصل قاعدگی‌ها و ترشح غیرعادی از واژن می‌شوند. درمان برای جلوگیری از عوارض وخیم کلامیدیا و سوزاک و پرهیز از انتقالشان ضروری است.

درد مزمن لگنی

درد مزمن لگنی زیر ناف رخ می‌دهد و حداقل ۶ ماه طول می‌کشد. این درد ممکن است آنقدر شدید باشد که خواب، فعالیت شغلی یا روابط زناشویی فرد را مختل کند. برای حل این مشکل باید به پزشک مراجعه کرد.

اغلب عوارضی که باعث درد لگنی می‌شوند به خوبی به درمان پاسخ می‌دهند اما گاهی باوجود آزمایش‌های بسیار، علت درد مشخص نمی‌شود. حتی در این موارد نیز پزشک‌ می‌تواند با درمان‌هایی به تسکین درد کمک کند.

نشانگان پیش از ‌قاعدگی (PMS)

با نوسان‌های خلقی و اشتیاق به غذا خوردن شناخته می‌شود. این عارضه ممکن است همچنین با چنگه‌های شکمی، کمردرد، سردرد، حساسیت‌ پستان‌ها و آکنه بروز کند و تغییرات هورمونی عامل ایجاد این علایم هستند. استرس، ورزش نکردن و کمبود برخی از ویتامین‌ها ممکن است باعث بدترشدن علایم شود. اگر PMS باعث مختل شدن فعالیت‌های روزانه شد‌، باید با پزشک مشورت کرد. تغییر سبک زندگی و مصرف داروها اغلب به تخفیف این علایم کمک می‌کنند. این نمودار تغییرات هورمونی حین یک چرخه قاعدگی طبیعی را نشان می‌دهد.

فیبرویید رحم

فیبروییدها (فیبروم‌ها) تومورهای خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند که در دیواره رحم رشد می‌کنند. فیبروییدها در دهه ۳۰ و ۴۰ زندگی زنان شایع هستند و معمولا مشکلی به وجود نمی‌آورند. با این حال برخی زنان ممکن‌است دچار احساس فشار در شکم، کمردرد، خونریزی شدید قاعدگی، درد هنگام رابطه زناشویی یا مشکلات هنگام باردار شدن شوند. با پزشک درباره درمان‌های موجود برای کوچک کردن یا خارج کردن فیبروییدهای مشکل‌آفرین صحبت کنید.

بیماری التهابی لگن (PID)

یکی از وخیم‌ترین عوارض بیماری‌های آمیزشی (STD) است. این عفونت می‌تواند باعث آسیب دائمی به رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ (که در تصویر به شکل متورم و قرمز دیده می‌شوند) شود. در حقیقت این بیماری رایج‌ترین علت قابل‌پیشگیری ناباروری در زنان است و علایم آن شامل درد شکم، ترشحات غیرطبیعی از واژن و درد حین رابطه‌زناشویی یا ادرار است. بیماری التهابی لگن با آنتی‌بیوتیک‌ها و در موارد شدید با جراحی درمان می‌شود.

کیست تخمدانی

فولیکول‌های تخمدان محل رشد تخمک حین چرخه ماهانه زنان هستند. درنهایت در میانه این چرخه، فولیکول باز می‌شود و تخمک را آزاد می‌کند. گاهی فولیکولی که در طول چرخه ماهانه رشد کرده است، باز نمی‌شود تا تخمک درونش را آزاد کند یا پس از آزاد کردن تخمک دوباره بسته می‌شود و مایع درون آن تجمع پیدا می‌کند و به صورت یک کیست تخمدانی درمی‌آید. کیست تخمدانی معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند و به خودی‌خود تحلیل می‌رود اما کیست‌های بزرگ تخمدانی باعث درد لگنی، افزایش وزن و تکرر ادرار می‌شوند. کیست‌های تخمدانی را پزشک در معاینه لگنی یا با سونوگرافی تشخیص می‌دهد.

آندومتریوز

در برخی زنان بافت آندومتر (پوشش درونی رحم) در بیرون از آن و در جایی غیرمعمول رشد می‌کند. این رشد بافتی ممکن‌است روی تخمدان، لوله‌های تخمدان، مثانه، روده‌ها یا سایر بخش‌های بدن باشد. وقتی زمان خونریزی ماهیانه فرا می‌رسد، این بافت نابجا هم متلاشی می‌شود و خونریزی می‌کند، اما این خون، راهی برای خروج از بدن ندارد. گرچه این عارضه به‌ندرت خطرناک می‌شود، اما ممکن است باعث درد لگنی و ایجاد بافت جوشگاهی شود و در بارداری‌های بعدی اشکال ایجاد کند. آندومتریوز با درمان طبی و جراحی قابل کنترل است.

سنگ‌های کلیوی

سنگ‌های کلیوی در نتیجه رسوب املاح در ادرار به وجود می‌آیند. این سنگ‌ها ممکن است بسیار ریز به اندازه یک شن یا بسیار بزرگ و در حد یک توپ گلف باشند. هنگامی که سنگ‌ها از کلیه‌ها از طریق حالب به سمت مثانه حرکت می‌کنند، باعث درد ناگهانی بسیار شدیدی در شکم یا لگن می‌شوند. رنگ ادرار هم به علت خونریزی ممکن است صورتی یا قرمز رنگ شود. در صورتی که فکر می‌کنید دچار سنگ ادراری هستید، با پزشک مشورت کنید. اغلب سنگ‌ها به خودی خود از راه ادرار دفع می‌شوند، اما برخی از آنها به درمان نیاز دارند.

درد هنگام تخمک‌‌گذاری

اگر درد لگنی در فاصله میان ۲ عادت‌ماهیانه‌ رخ دهد، ممکن است علت آن تخمک‌گذاری باشد. حین تخمک‌‌گذاری تخمدان تخمک را با مقداری مایع و خون آزاد می‌کند که ممکن است باعث تحریک پوشش درونی شکم شود. این عارضه را «میتل‌اشمرز» می‌گویند که از کلمات آلمانی به معنای «میانه» و «درد» گرفته شده است، زیرا در میانه چرخه ماهانه رخ می‌دهد. این درد ممکن است از ماهی به ماهی دیگر بین طرف راست و چپ جابجا شود، بی‌خطر است و طی چند ساعت برطرف می‌شود.

افتادگی اندام‌های لگنی

بسیاری از زنان با افزایش سن تا حدی دچار افتادگی اندام لگنی می‌شوند. این عارضه هنگامی رخ می‌دهد که یک اندام لگنی مانند مثانه یا رحم پایین‌تر از محل طبیعی‌اش قرار می‌گیرد. معمولا افتادگی اندام‌های لگنی مشکلی جدی برای سلامت زن ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است نار‌احت‌‌کننده باشد. شایع‌ترین علامت این عارضه، احساس فشار در مقابل دیواره واژن، احساس پری در بخش پایینی شکم، احساس ناراحتی در کشاله ران یا کمر و درد هنگام روابط زناشویی است. درمان این بیماری‌ها از انجام ورزش‌های خاص تا جراحی متفاوت است.

بافت جوشگاهی

اگر جراحی در لگن یا ناحیه پایینی شکم انجام شود، مثلا جراحی برای برداشتن آپاندیس یا سزارین، یا این منطقه دچار عفونت شود، در اثر ایجاد بافت جوشگاهی، درد مداومی به وجود می‌آید. چسبندگی نوعی بافت جوشگاهی درونی است که اندام‌ها یا ساختارهایی که در شرایط عادی به هم متصل نیستند، به هم وصل می‌کند. چسبندگی‌های درون شکم با توجه به محلشان ممکن است باعث درد و سایر مشکلات شوند. در برخی موارد چسبندگی‌ها را باید با جراحی برطرف کرد.

التهاب بینابینی مثانه

التهاب بینابینی مثانه یک عارضه با درد مزمن است که با التهاب مثانه ارتباط دارد. علت دقیق این عارضه نامعلوم است. افراد مبتلا به شکل شدید این عارضه ممکن چند بار در یک ساعت نیاز به ادرار کردن پیدا کنند. سایر علایم عبارتند از: احساس فشار در بالای ناحیه زهار (پوبیس)، درد هنگام ادرار کردن و درد حین رابطه زناشویی. این عارضه در زنان در ۳۰ تا ۵۰ سالگی شایع‌تر است و گرچه درمانی برای آن وجود ندارد، اما با شیوه‌هایی می‌توان علایم آن را کاهش داد.

بارداری نابجا

این اورژانس مرگبار به درمان فوری نیاز دارد. این عارضه هنگامی رخ می‌دهد که رویان تشکیل شده در جایی بیرون از رحم معمولا درون لوله‌های فالوپ (لوله‌های تخمدان) کاشته می‌شود و شروع به رشد می‌کند. علایم این عارضه شامل درد یا چنگه‌های حاد لگنی (به‌خصوص در یک طرف)، خونریزی از واژن، تهوع و سرگیجه است. اقدام‌های پزشکی فوری برای درمان این عارضه ضروری است.