چگونه بر استرس خود غلبه کنیم

استرس واکنشی است که در برابر یک محرک بیرونی از خودمان نشان می دهیم. در واقع استرس زمانی به ما دست می دهد که فشار بیشتر از حدی که عادت داریم به ما وارد می شود. در این شرایط معمولا بدن شروع به ترشح هورمون هایی می کند که سرعت تپش قلب و تنفس را بالاتر می برد و به همین نسبت میزان انرژی مان هم زیادتر می شود. البته این استرس بخت برگشته، همیشه هم بد نیست چون اگر این طوری بود، دو سطح مثبت و منفی برایش تعریف نمی کردند.وقتی نوع مثبت استرس شدت پیدا می کند، می شود استرس منفی. آن وقت دست از سرما برنمی دارد؛ گاهی وقت ها ما را بیمار می کند یا بیماری مان را شدت می بخشد.این که استرس مثبت کجا تمام می شود و آن یکی کجا شروع می شود را نمی توان به طور دقیق بیان کرد. در واقع استرس مثل فشار خون نیست که یک حکم کلی در موردش بدهیم و بگوییم استرس مناسب ۱۲ روی ۸ است.

جسمانی: علائمش خیلی زیاد است. تپش قلب و نفس کم آوردن، درد در ناحیه قلب، سردرد و میگرن، ناراحتی های معده و سیستم گوارش بخشی از این فهرست پروپیمان است. البته باید به این ها خستگی مفرط، خشکی دهان و گلو، کم و بد خوابیدن و عرق کردن بدن مخصوصا دست و پا را هم اضافه کنید.

رفتاری: این جور آدم ها دائم دستشان توی موهایشان است و دارند آن‌ها را می کنند، با جوش های صورتشان ور می روند و پوست دستشان را می کنند. جویدن ناخن ، دندان قروچه و داشتن تیک عصبی هم از دیگر نشانه های استرس در رفتار این آدم هاست.

فکری: آدمی که استرس دارد فکرش از کار می افتد؛ به شکلی که نه می تواند تمرکز کند، نه تصمیم بگیرد و نه حتی کارهای ساده و پیش پا افتاده ای را که قبلا انجام می داده انجام دهد. فراموشی، گیجی و بی دقتی را هم کنار این موارد بگذارید.

عاطفی و روانی: این جور مواقع آدم بی حوصله و بدبین است. بیش از حد نگران می شود و احساس گناه یا خطر به او دست می دهد. زودرنج و پرخاشگر است و حوصله هیچ چیز حتی کار و تفریح را هم ندارد.

با دست خودتان استرس ایجاد نکنید: زلزله و مرگ و مریضی دست ما نیست. اما بعضی وقت ها خود آدم شخصا می رود دنبال موقعیت هایی که برایش استرس آور است. نمونه هایش هم زیاد است مثلا این که دو هفته وقت دارید و بعد صبر می کنید راس ساعت ۹ شب قبل از امتحان با استرس شروع به درس خواندن می کنید، یا با یکی قرار می گذارید اما تازه ۱۰ دقیقه به ساعت موردنظر از خواب بیدار می شوید تا دوان دوان بروید سر قرار.

این جور وقت هاست که داشتن برنامه ریزی و عمل به آن باعث می شود هم آدم منضبط و خوش قولی باشید و هم ناخودآگاه از کلی استرس الکی رها شوید.

مسابقه ندهید: هر کسی هر کاری کرد که شما نباید انجام بدهید. این که چون فلانی ارشد خواند، من هم باید بخوانم و چون فلانی رفت خارج من هم باید از این جا بروم، بی معنی است. همین احساس مسابقه دادن با دیگران و مقایسه دائم خودتان با بقیه برایتان استرس ایجاد می کند. پس بروید دنبال کارهایی که خودتان دوست دارید. فارغ از این که بقیه چه کار می کنند و در مورد شما چه فکری دارند.

فرار نکنیم(۱): بنشینید تکلیف خودتان را با قضیه استرس  آور مشخص کنید. اگر می توانید تغییرش بدهید یا از آن دوری کنید دست به کار شوید. در غیر این صورت شجاعانه بروید دنبال راه چاره. در خیلی موارد مثل ترس از کنفرانس دادن واقعا فرار کردن از صورت مسئله بی معنی است. چون به هر حال این هفته نشد هفته دیگر نوبت شماست.

فرار نکنیم(۲): بعضی وقت ها قضیه خیلی جدی تر است مثل مرگ عزیزان یا از دست دادن عضو. آن موقع است که هی صبح تا شب فیلم دیدن، خوابیدن طولانی مدت و سیگار را با سیگار روشن کردن دردی را دوا نمی کند که هیچ دردهای تازه ای را هم به شما اضافه می کند. پس واقع بین باشید و مشکل را بپذیرید. غرق کردن خود توی عالم خیال و رویابافی این جور وقت ها خیلی شایع است. نشستن و فکر کردن که ای کاش فلان… یا اگر این جوری نمی شد … فقط زجر دادن خودتان است و بس. پس به جای حسرت خوردن دستتان را بگیرید به زانویتان و بلند شوید.
–

توکل کنید: معمولا رفتن به جاهایی مثل مسجد یا حرم و شرکت کردن در برنامه های مذهبی خیلی وقت ها می تواند حالتان را خوب کند. توکل و توسل، خواندن قرآن و دعا و نماز و گفتن اذکاری مثل صلوات و لاحول ولاقوه الابالله هم استرستان را کم می کند. اصلا همین که آدم سرش را روی مهر می گذارد، با خدا حرف می زند و دلش خالی می شود، خودش کلی آرامش بخش است.

ورزش کنید: ورزش کردن باعث بالا رفتن کارایی دستگاه گردش خون و دستگاه تنفس می شود. در نتیجه برای پیشگیری و درمان استرس مفید است. پس بهتر است ورزشی که در آن تمرینات موزون، معتدل و یکنواخت وجود دارد، مثل قدم زدن، شنا کردن، دوچرخه سواری یا آهسته دویدن را انتخاب کنید و با خودتان قرار بگذارید روزانه ۲۰ دقیقه این کار را انجام بدهید. از طرفی ثبت نام کردن در کلاس ورزش به خاطر جو شاد آن و همچنین دیدن آدم ها و پیدا کردن دوست‌های جدید هم می تواند موثر باشد.

خوب بخورید و بخوابید: جسمتان را که سالم نگه دارید نصف راه را رفته اید. اگر مشکل کم خوابی دارید، با گیاهان آرام بخش یا مراجعه به دکتر به داد بدنتان برسید.

غذاهای چرب و خیلی شیرین و همین طور غذاهایی را که نمک زیادی دارد کمتر بخورید. عوضش بروید سراغ میوه ها و سبزیجات، غذاهای کم چرب و مغزهای گیاهی مثل پسته و گردو.مصرف آب هم که نباید فراموش شود.

درست تنفس کنید: درست نفس کشیدن باعث می شود ریتم فعالیت قلب و تنفس به وضع طبیعی برگردد، تنش عضلانی کاهش پیدا کند و این طوری شما هم کم کم آرام می شوید.

به خودتان استراحت بدهید: لازم نیست یک هفته بروید خارج. یک مسافرت یکی دو روزه هم کافی است. اگر نشد همین که چند ساعتی از کار و محیط استرس آور دور شوید هم غنیمت است. این طوری سرتان هوا می خورد و با فکر بازتر برمی گردید سراغ حل مشکل و چه بسا که به خاطر همین هواخوری بتوانید راحت تر کمر استرس را بشکنید.

به مشاور مراجعه کنید: اگر استرستان زیاد است و احساس می کنید احتیاج به کمک دارید و به تنهایی و با استفاده از روش های مختلف نمی توانید آن را کاهش دهید، به یک مشاور مراجعه کنید.