تپه اشرف اصفهان

سارویه یا کهن دژ یا تپه اشرف نام کتابخانه ای بوده در دژی قدیمی به همین نام در شهر جی سپاهان یا اصفهان کنونی ، در کنار پل شهرستان که در کناره شمالی زاینده رود واقع شده است.
در این کتابخانه بزرگ کتاب‌های فراوانی نگهداری می‌شده‌.. …. سارویه در حمله اعراب به ایران ویران گردید و اکنون تنها بقایای آن به صورت تپه‌ای برجا مانده است که بنام “تپه اشرف” معروف است.
این دژ دارای دالانهای متعددی بوده و به همین دلیل در ابتدای حمله‌ی اعراب کتابهای سارویه از دسترس محفوظ ماندند.
نقل است که در زمان تهمورث، اختر‌شناسان خبر دادند که به زودی در مغرب زمین طوفان عظیمی برپا می‌شود. تهمورث از بیم سرایت این طوفان به سرزمین ایران دستور می‌دهد تا زمینی را بیابند که از گزند طوفان و زمین لرزه در امان باشد، پس از جستجو روستای جی در حوالی اصفهان را مناسب یافتند، سپس به دستور تهمورث دژ سارویه را در آنجا بنا کردند تا کتابهای موجود در گنج خانه سلطنتی به آنجا انتقال بیابد، بلکه از گزند طوفان در امان باشد و مردمان از دانش گذشتگان بی‌بهره نباشند.
اعراب پس از تصرف اصفهان ابتدا بنای بیرونی کهن دژ از جمله کتابخانه سارویه را ویران نموده و سپس به منظور دستیابی به گنجینه‌های مخفی شده در خرابه‌های آن شروع به کند و کاو می‌کنند که همین امر، ویرانی بیشتری به بار آورده و بسیاری از کتاب‌ها و رسالات را از میان می‌برد. با این وصف باز هم کتابهای فراوانی که در دالانهای زیر زمینی پنهان شده بودند از نابودی مصون می‌مانند.

اما از بد حادثه مدت زمانی بعد از حمله اعراب، سقف یکی از دالان‌ها فرو می‌ریزد و محل اختفای کتاب‌ها آشکار می‌گردد. کتاب‌ها به دستور خلیفه عباسی مطیع الله بر صد‌ها ش‌تر بار شده و به بغداد منتقل می‌گردد که سرانجام در آنجا تمامی آن‌ها از میان برده می‌شوند.
ابن یمین، ابوریحان بیرونی، ابومشعر بلخی و حمزه‌ی اصفهانی درباره‌ی کتابخانه‌ی سارویه مطالبی را نقل کرده اند.  ابن یمین خود بخشی از این کتابها را در بغداد دبده است. بنا به گفته‌ی او، بخشی از دالانهای دژ سارویه در سال ۳۵۰ ه.ق. فرو می‌ریزد و کتابها آشکار می‌شوند. کتابهای این کتابخانه بر روی پوست درخت نوشته شده بودند و خطی که کتابها بدان نگاشته شده بودند برای مردمان آن زمان نا آشنا بوده. این کتابها را به دستور خلیفه‌ی وقت به بغداد می‌برند. گویا همه‌ی این کتابها به مرور زمان نابود شده اند.