رشته کوه البرز: رشته کوه البرز به سه بخش شرقی، غربی و مرکزی تقسیم میشود و استان تهران در بخش مرکزی این رشته کوه قرار دارد. بخش مرکزی این رشته کوه نیز به سه قسمت شمالی، میانی و جنوبی تقسیم میگردد. بخش محدودی از ارتفاعات شمالی البرز مرکزی در استان تهران و بقیه آن در استان مازندران قرار دارد. ارتفاعات میانی البرز مرکزی حدّ شمالی استان تهران را تشکیل میدهد که در شمال غربی آن کوههای استان البرز و در شمال شرقی آن ارتفاعات فیروزکوه واقع شدهاند. سومین بخش از البرز مرکزی، قسمت جنوبی آن است که رودخانههای کرج و جاجرود آن را قطع مینمایند. از کوههای مهم این قسمت میتوان به کوههای لواسانات و شمیرانات اشاره نمود.
کوه توچال: کوهستان توچال با جهت شرقی- غربی در بخش جنوبی رشته کوههای البرز مرکزی و در شمال شهر تهران واقع شده است. دامنه جنوبی توچال مجاور با شهر تهران است و بلندترین نقطه شهر تهران محسوب میشود که به «بام تهران» شهرت دارد.
توچال به عنوان بلندترین ارتفاع شمال تهران، از طریق شانه غربی خود که هومند نام دارد و ارتفاع آن ۳۹۰۰ متر میباشد، به گردنه شهرستانک و سپس به قله شاهنشین بزرگ به ارتفاع ۳۸۵۰ متر متصل میشود و از شرق توسط خط الرأسی قوسی شکل، پس از تشکیل قلههای پیازچال و لزون، از طریق گردنه کوتاه لوپهنه به قلههای دارآباد ارتباط مییابد. قله از طریق جناح شمالی هومند به قله قزقونچال و یالهای فرعی منطقه آهاربشم و شهرستانک منتهی میگردد. این خط الرأس شمال توچال را از طریق قله قلعه دختر و سیچال، به گردنه دیزین و سپس به سایر ارتفاعات البرز مرکزی متصل میسازد. بلندترین قله کوه توچال، قله توچال نام دارد که ۳۹۶۲ متر ارتفاع دارد و یکی از پرخطرترین قلههای ایران محسوب میشود.
توچال به معنی چال آبگیر و دریاچه کوچک است و چون در مجاورت قله توچال دریاچهای از یخ طبیعی وجود دارد، این کوه به این نام معروف شده است.
قله توچال به دلیل نزدیکی به تهران، همواره شمار زیادی صعودکننده دارد و صعود به آن از مسیرهای مختلفی امکانپذیر است اما مناسبترین، عمومیترین و نزدیکترین مسیر صعود به قله از دربند و پناهگاه شیرپلا میباشد. صعود زمستانی توچال به واسطه وقوع طوفانهای غیرمنتظره خطرناک، نیازمند در اختیار داشتن تجهیزات کامل و تجربه کافی میباشد. بنابراین مناسبترین زمان برای صعود به قله، ماههای اردیبهشت، خرداد، مهر و آبان است. مشهورترین و پر رفت و آمدترین پناهگاهها و جانپناههای توچال به ترتیب از شرق به غرب عبارتند از دارآباد، کلکچال، شروین، شیرپلا، جاه پناه قله توچال، امیری، هتل اوسون، ایستگاه پنجم تلهکابین، اسپید کمر و پلنگچال که همگی مشرف به تهران میباشند.
از دیگر امکانات کوه توچال وجود تلهکابین، پیست اسکی و هتل توچال میباشد.
تلهکابین توچال دارای سه خط اصلی، سه خط تلهسییژ و یک خط تلهاسکی میباشد. سه خط اصلی این تلهکابین نزدیک به ۷۵۰۰ متر طول دارد و از این نظر یکی از طولانیترین خطوط تلهکابین پیوسته در دنیا به شمار میرود. ایستگاه اول این تلهکابین در ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا، ایستگاه دوم در ارتفاع ۲۳۰۰ متری از سطح دریا، ایستگاه پنجم در ارتفاع ۳۰۰۰ متری و ایستگاه هفتم در ارتفاع ۳۷۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.
ساخت این تلهکابین در سال ۱۳۵۳ خورشیدی توسط بهمن باتمانقلیچ و با همکاری شرکت فرانسوی پوما و شرکت اتریشی دوپل مایر آغاز شد و در سال ۱۳۵۷ به پایان رسید.
تلهکابین توچال در صورت مساعد بودن شرایط جوی همه روزه به جز روزهای شنبه، یکشنبه و دوشنبه از ساعت ۸ صبح تا ۱۲:۳۰ بعدازظهر (تا تکمیل ظرفیت حدود ۳ بعدازظهر) فعال میباشد.
هتل توچال مهمانپذیری است در ایستگاه هفتم تلهکابین توچال که نمای آن از چوب بوده و به دامنه شمالی توچال و دامنه جنوبی البرز مرکزی و قلههای کلون بسته و خلنو، اشراف دارد. این هتل در سال ۲۰۰۳ میلادی تکمیل و راهاندازی شد.
کوه مهرچال: کوه مهرچال در رشته کوههای البرز مرکزی و شمال روستاهای امامه و کند در حدّفاصل دشت لار و منطقه کوههای لواسانات واقع شده است.
مرتفعترین قله این کوه قله مهرچال نام دارد و علیرغم ارتفاع ۳۹۱۲ متری، به دلیل مسیر طولانی و شیبهای کم و بیش زیاد در مسیر، یکی از قلل مشکل و نسبتاً ناشناخته البرز مرکزی محسوب میشود و از بسیاری قلل همارتفاع خود سرسختتر است. این قله یکی از قلل سهگانه در بخش جنوبی البرز مرکزی میباشد که با یک خط الرأس نعلی شکل، به قلههای پیرزن کلون و همهن متصل میشود.
این قله را میتوان از طریق روستای امامه صعود کرد. در مسیر صعود دشت مهرچال واقع شده است. دشتی که وسعت آن زیاد نیست اما با رودخانه زیبایی که در وسط آن جریان دارد، مکان بسیار زیبایی برای استراحت یا کمپینگ میباشد. از دیگر جاذبههای این مسیر وجود یک قلعه با قدمت بیش از ۱۰۰۰ سال است. مسیر دیگر صعود به آن از طریق روستای گرمابدر و خط الرأس قله پیرزن کلون میباشد. در مسیر صعود به قله، قلعهای قدیمی و دشت زیبای مهرچال واقع شده است.
کوه کُلَکچال (کلکچال): کلکچال یکی از کوههای شمال تهران است که از سه مسیر بوستان جمشیدیه، گلابدره و دره وزباد، قابل دسترسی میباشد.
مرتفعترین نقطه این کوه قله کلکچال نام دارد که ارتفاع آن ۳۳۵۰ متر از سطح دریا است.
در ارتفاع ۲۶۰۰ متری این کوه، یک پناهگاه وجود دارد که دارای امکاناتی از قبیل بوفه، مسجد، سرویس بهداشتی میباشد. این پناهگاه در سال ۱۳۳۹ خورشیدی و توسط سازمان پیشاهنگی ایران ساخته شد که بر روی برج سفید رنگ آن، نام گروههای پیشاهنگی به چشم میخورد. این برج از داخل شهر تهران قابل رؤیت است.
در منظومه حماسی شبرنگنامه که در قرن هفتم هجری قمری و درباره رزم رستم با شبرنگ فرزند دیو سپید سروده شده، از نخستین نبرد رستم و شبرنگ در کلکچال سخن رفته است و به همین دلیل برخی از مردم اعتقاد دارند کلکچال خانه دیو سپید بوده است اما برخی دیگر کلکچال شهرستان آمل را خانه دیو سپید میدانند.
کلکچال «یخچال پربرف» نیز معنا شده است.
کوه بیبی شهربانو: کوه بیبی شهربانو شعبهای از رشته کوههای البرز است که در قسمت جلگهای تهران پیش رفته و در مشرق شهر ری قرار دارد.
دلیل نامگذاری این کوه به «بیبی شهربانو» به بقعه و زیارتگاهی بازمیگردد که در دامنه جنوبی کوه ری قرار دارد و گفته میشود که این محل آرامگاه شهربانو؛ دختر یزدگرد سوم ساسانی (آخرین پادشاه ساسانی) و همسر امام حسین(ع) است اما در این خصوص تردیدهای بسیاری وجود دارد. بیشتر محققان اعتقاد دارند این بقعه آرامگاهی است متعلق به ایرانیان زرتشتی پیش از اسلام که ظاهراً اموات خود را آنجا آورده و در دخمهای قرار میدادند.
کوه خُلِنو: کوه خلنو از کوههای استان تهران است که از جنوب به شمشک و رودبار قصران، از شمال به دره رودخانه وارنگرود، از شرق به دشت لار در محدوده بخش لواسانات و از غرب به وسیله خطالرأس هرزه کوه به دره رودخانه کرج متصل میشود. بلندترین نقطه این کوه قله خلنو نام دارد که با ارتفاع ۴۳۸۴ متر، پس از دماوند بلندترین قله البرز مرکزی محسوب میشود. این قله سرچشمه اصلی رودخانه وارنگرود بوده و این رودخانه سرچشمه و منبع اصلی دریاچه سد کرج میباشد.
مسیر رایج برای صعود به این قله از روستای لالون یا لالان واقع در منطقه رودبار قصران و در نزدیکی فشم استان تهران است.
کوه کلون بستک: کوه کلون بستک یا کلون بسته یکی از کوههای استان تهران است. بلندترین نقطه این کوه قله کلون بستک نام دارد که روی خطالرأس اصلی البرز مرکزی و شمال روستای دربند سر قرار دارد که ادامه خطالرأس آن به سمت شرق از قلل سرکچال و برج و در نهایت خلنو میگذرد. ارتفاع این قله ۴۲۰۰ متر میباشد. دامنههای جنوب و جنوب شرقی این قله کاملاً در استان تهران قرار دارد و مشرف به بخش رودبار قصران شهرستان شمیرانات میباشد.
آبریز این دامنه رودخانه جاجرود است که در نهایت به سد لتیان میریزد و قسمتی از آب آشامیدنی تهران و آب مورد نیاز کشاورزی دشت ورامین را تأمین مینماید.
از ویژگیهای اصلی این کوه شرایط آب و هوایی غالباً ناپایدار است و باد شدیدی معمولاً از غرب و شمال غرب میوزد.
مسیر اصلی صعود به قله کلون بستک از طریق یال جنوبی است که از این مسیر در تمامی فصول سال و با یک کوهپیمایی نه چندان دشوار و طولانی میتوان از طریق گردنه ۳۲۸۰ متری دیزین در عرض یک روز به این قله صعود کرد.
کوه سه پایه: این کوه با ارتفاع ۲۲۰۰ متر مرتفعترین کوه در شرق تهران است و سرچشمه رودخانه سرخه حصار میباشد.